Gotowość szkolna

DOBRY START W SZKOLE JEST NIEZWYKLE WAŻNY DLA ROZWOJU KAŻDEGO DZIECKA. JEŚLI JEGO PSYCHICZNY I FIZYCZNY ROZWÓJ ŚWIADCZY O GOTOWOŚCI DO PODJĘCIA NAUKI, WÓWCZAS BEZ TRUDU I Z RADOŚCIĄ OPANOWUJE PODSTAWY EDUKACJI. MOŻE BEZ PRZESZKÓD ROZWIJAĆ SWÓJ INTELEKTUALNY I OSOBOWOŚCIOWY POTENCJAŁ. ISTNIEJĄ WSZELKIE PODSTAWY, BY ZAKŁADAĆ, ŻE TAKIE DZIECKO MA WIELKĄ SZANSĘ NA TO, BY W PRZYSZŁOŚCI OSIĄGNĄĆ SUKCESY EDUKACYJNE, ZAWODOWE I OSOBISTE NA MIARĘ SWOICH WRODZONYCH MOŻLIWOŚCI.  

Nie można jednak zapominać, że gotowość do podjęcia nauki szkolnej nie jest czymś, co dziecko osiąga automatycznie w pewnym wieku (np. w chwili ukończenia 7 lat). Uzależnione jest to od wielu czynników, takich jak: wrodzone możliwości dziecka, oraz wiadomości, umiejętności zdobyte w procesie socjalizacji i wychowania rodzinnego. Badania prowadzone w Polsce pokazują, że co trzecie dziecko na początku nauki szkolnej nie jest jeszcze do niej gotowe. Wiele spośród nich w naturalny sposób przezwycięża napotkane trudności i po kilku miesiącach „dogania” sprawniejszych kolegów. Jeśli jednak braki i opóźnienia rozwojowe dziecka są duże i dotyczą wielu sfer, może to być przyczyną późniejszych kłopotów – i to nie tylko w sferze nauki.

Od dawna trwa dyskusja odnośnie modelu diagnozy oraz opracowania narzędzi diagnostycznych dotyczących zbadania gotowości szkolnej dziecka. Do tego problemu można podejść wielostronnie.

Od czego zależy gotowość szkolna?

Przyjmuje się, że dobre przygotowanie do podjęcia nauki w szkole stanowi wynik interakcji między dzieckiem a środowiskiem rodzinnym i wychowaniem przedszkolnym.

Zatem gotowość szkolna  zależy od:

1) wieku kalendarzowego dziecka i indywidualnego tempa rozwoju fizycznego i psychologicznego (niektóre dzieci rozwijają się szybciej, inne wolniej – w wieku 6–7 lat różnice między rówieśnikami są dosyć spore);

2) aktywności dorosłych, stwarzających dziecku warunki do rozwoju

– im bogatsze (w sensie intelektualnym) środowisko, im więcej czasu poświęcają kilkulatkowi dorośli na wspólne rozmowy, zabawy, rysowanie, uczenie, wycieczki, tym szybciej osiągnie on gotowość szkolną;

3) miejsca zamieszkania (miasto, wieś), warunków materialnych i mieszkaniowych rodziny, wykształcenia i zawodu rodziców. Trzeba tu zaznaczyć, że ogromne korzyści dla przygotowania do szkoły przynosi uczęszczanie do przedszkola – nie tylko do obowiązkowej zerówki.

Wyniki wielu badań zdają się wskazywać, że charakter i zakres doświadczeń życiowych dziecka stanowi główny czynnik osiągania przezeń dojrzałości szkolnej.

Pierwszy okres nauki szkolnej wiąże się radykalnymi zmianami, jakie zachodzą w sytuacji życiowej dziecka. Rozpoczyna się wówczas systematyczne zdobywanie wiedzy, przy czym czynność ta staje się podstawową formą działalności jednostki. Dziecko podejmuje różnorodne stałe obowiązki związane z nauką szkolną, a sposób w jaki się z nich wywiązuje, podlega ocenianiu. Stopnie stanowią informację o postępach nie tylko dla ucznia i dla rodziców, ale jego rówieśników. Mogą one w sposób bezpośredni rzutować na sytuację społeczną ucznia w klasie i w rodzinie. Mogą również kształtować postawę dziecka wobec szkoły, nauki, siebie i świata. Dlatego tak ważne jest, żeby w miarę pojawiających się trudności szkolnych wspierać dziecko i ewentualnie szukać pomocy.